Witte Veen

Beheerder	Natuurmonumenten, particulieren
Provincie	Overijssel
Gemeente	Haaksbergen
Oppervlakte	294 ha
Natura 2000 gebiedsinformatie	www.synbiosys.alterra.nl/natura2000/gebiedendatabase
Landschapsecologische karakterisering	Hoogveenkern ligt in een terreindepressie van het landschap aan de oost, zuid en westzijde begrensd door dekzandruggen. Tot het eind van de 19e eeuw was het Witte Veen een uitgestrekt aaneengesloten grensoverschrijdend gebied met hoogveen en natte heide. Bos was geheel afwezig. Vroeger trad op diverse plekken kwel op van grondwater. Basenhoudend grondwater stroomt in het gebied nog maar op enkele plaatsen toe naar het maaiveld. Laggzone ontbreekt.
Huidige samenhang met de omgeving	Gebied ligt nog vrij geïsoleerd. Resterende hoogveenkern ligt aan 3 zijden wel tussen (hydrologische) bufferzones. Aan Duitse zijde ondanks bufferzone ook nog veel wegzijging. Alleen aan noordzijde geen bufferzone. Landschapsecologische relaties nog onvoldoende, mede door beperkte omvang van bufferzones. Gradiënten in beperkte mate aanwezig, geen echte laggzone.
Vernattingsmaatregelen in de omgeving	Aan de west- en zuidzijde zijn veel landbouwgronden door Natuurmonumenten verworven en in beheer gekomen. Aan de oostzijde zijn door de Duitse natuurbescherming landbouwgronden aangekocht waarmee een bufferzone voor het Nederlandse deel tot stand is gebracht. Ontwatering aan de Duitse zijde is verminderd doordat het drainage systeem in een deel van het landbouwgebied is verwijderd. Door maaiveldverlaging aan Duitse zijde is de positieve invloed van het stopzetten van de ontwatering echter grotendeels teniet gedaan. Aan de noordzijde hebben waterlopen in de enclave Jannink nog altijd een sterke drainerende werking.
Indicatie belangrijkste recente veranderingen vegetatie (hoogveendeel)	De dammen in het Witte Veen zijn van 2007 en vernatting is duidelijk waar te nemen. De vernatte delen worden nog wel gedomineerd door pijpestrootjevegetaties, met hier en daar relatief grote oppervlakten aan Sphagnum cuspidatum. Met name aan de bovenstroomse zijde van de dammen, waar ondiepe plassen zijn ontstaan, lijkt S. cuspidatum te zijn toegenomen. Ook in de voormalige veenputten komt nog altijd veel S. cuspidatum voor. Regelmatig kunnen vlakken met Eenarig wollegras worden aangetroffen. Op een enkele plek komt S. fallax voor tussen de S. cuspidatum (of hier sprake is van een toename is niet bekend). S. papillosum is in het verleden regelmatig gevonden, maar bij een recent veldbezoek niet aangetroffen.
Levend hoogveen (situatie 2013 - Jansen e.a. 2014)	niet aanwezig
Uitgangssituatie en herstelstrategie	Hydrologie Relatief sterke waterstandfluctuatie van ca. 35 cm en langs de randen 50-70 cm. Fluctuaties veroorzaakt door oppervlakkig afvoer (door helling van gebied) en drainerende werking van landbouw-enclave en vennen in Duitsland. Wegzijging naar diepere ondergrond nagenoeg afwezig door keileemlaag en deels aanwezige gliede. Restveentypering & sleutelsoorten Deels sterk veraard witveen op minerale ondergrond. Veendikte 40 tot 90 cm. Enkele veenputten met secundaire veenvorming. Bultvormende veenmossen beperkt in gebied aanwezig. Herstelstrategie Bevorderen van veenmosgroei op groter oppervlak door plas-drasvernating tot lichte inundatie (iets boven maaiveld), waarbij gebiedseigen water langer en op een hoger peil wordt vast houden. Verdrinken van pijpenstrootje is ook een doel van de vernatting.
Dammen in en rond het hoogveen	In 2000 is aan de noordzijde (op de grens met een landbouwenclave) een lemen kade met overloopbuizen aangelegd. In 2007 is verdere compartimentering uitgevoerd met 2 houten damwanden met in elke dam afvoerstuwen met schotbalken. Samen met leemkade nu 3 compartimenten.
Technische aspecten constructie dammen	Lemen damwand in de zandondergrond op grens met enclave, sloot niet aan op de slechtdoorlatende ondergrond. Houten damwanden van geplatoniseerd vurenhout; gefundeerd op zandondergrond; afgedekt met veenplaggen.
Uitvoeringsaspecten dammen	Materialen zijn via de grond aangevoerd, rijplaten. Aanvoerroutes waren alleen in gebiedsdelen met soortenarme vegetaties. Planken met trilblok aan kraan in de grond gebracht. Het waterpeil wordt gefaseerd tot iets (één tot enkele decimeters) boven maaiveld opgezet.
Effectiviteit van aangelegde dammen en kades	Vooralsnog lijken de dammen goed te werken. Schotbalken stuw is gevoelig voor lekkage, deze stuwen worden nagelopen en herzien.
Afdammen en dempen van sloten en greppels	In het hoogveen en in de omgeving zijn diverse drainerende sloten en greppels gedempt of afgedamd.
Instandhoudingsbeheer (terugkerend/blijvend)	-
PAS-herstelstrategie voor het gebied	http://pas.natura2000.nl/files/054_witte-veen_gebiedsanalyse_18-11-15_ov.pdf
Contactpersoon/contactgegevens	Jaap in 't Veld

Laatst gewijzigd februari 2017.