Gebiedsnaam

De Witten

Landschapsecologische karakterisering

In het reservaat De Witten ligt een gedeeltelijk onvergraven restant van een veel groter hoogveen. Het steekt nu 1 tot 1,5 m hoog (scherp afgegrensd) boven een zeer open agrarisch landschap uit. In het onvergraven deel zijn op flinke schaal hoogveenbulten- en slenkvegetaties aanwezig. Het aandeel veenmosrijke componenten, meestal met een aandeel Sphagnum papillosum overheerst nu; hoogveenslenkvegetaties zijn sinds 2000 duidelijk toegenomen. Rompgemeenschappen van Pijpenstrootje zijn verdwenen. In het zuidelijk deel is het meeste veen vergraven en door verdroging is het het terrein verbost. De hydrologie van het hoogveendeel voldoet aan de hydrologische vereisten. Bufferzones worden daarom niet nodig geacht.

Huidige samenhang met de omgeving

De onvergraven veenkern ligt geïsoleerd in het landschap. Er zijn geen mogelijkheden om een natuurlijk hoogveenlandschap te herstellen.

Vernattingsmaatregelen in de omgeving

Het hoogveendeel van De Witten is niet voorzien van een hydrologische bufferzone en gezien de lage wegzijging door de dikke zwartveenlaag (ca. 1,5 m) is dat ook niet nodig.

Indicatie belangrijkste recente veranderingen vegetatie (hoogveendeel)

 In het onvergraven deel zijn op flinke schaal hoogveenbulten- en slenkvegetaties aanwezig. Het aandeel veenmosrijke componenten, meestal met een aandeel Sphagnum papillosum overheerst nu; hoogveenslenkvegetaties (Rompgemeenschap Veenpluis-Veenmos zijn tussen 2000 en 2009 duidelijk toegenomen. Rompgemeenschappen van Pijpenstrootje  zijn verdwenen.

Uitgangssituatie en herstelstrategie

 Hydrologie

Hoge verticale weerstand door dik veenpakket. (Voorafgaand aan aanleg van dam in 2006 wel sprake van sterke laterale afstroming waardoor peilfluctuaties te groot waren voor hoogveenvormende vegetaties (het middengedeelte uitgezonderd). Na de damaanleg gunstige hellingshoek en voldoende stroombaanlengte.

Restveentypering & sleutelsoorten

Deels witveen op zwartveen, deels zwartveen. Veendikte 1,5 m. Bultvormende soorten aanwezig.

Herstelstrategie

In eerste instantie is de situatie in het onvergraven deel via heidebeheer (o.a. begrazing) en het afdammen van een deel van de boekweitgreppels verbeterd. Daardoor is de dominantie van Pijpenstrootje verminderd en de veenmosbedekking nam weer toe. Later is actief hoogveen als streefdoel gesteld. De veenkern heeft nu een inrichting die gericht is op hoogveenontwikkeling: gunstige hellingshoek en stroombaanlengte (ontleend aan Iers hoogveenonderzoek), die ondersteund worden door de recent aangelegde dam rondom de veenkern. Grotendeels nu vernatting met waterstand net onder het maaiveld en deels lichte inundatie.

Dammen in en rond het hoogveen

 In de Witten is in 2006 een dam rondom de onvergraven veenkern aangelegd met een voorziening voor een regelbaar waterpeil. In de jaren ’70 zijn veel boekweitgreppels afgedamd (oost-west verlopend). In 1995 zijn de greppels met eindschotjes beter afgedicht.

Technische aspecten constructie dammen

 In de Witten is in 2006 een dam in een u-vorm om de onvergaven veenkern aangelegd met een regelbaar waterpeil. Aan de hooggelegen westzijde is geen dam gebouwd omdat hier vrijwel geen zijdelingse afvoer plaatsvond.

Uitvoeringsaspecten dammen

Aangelegd om gunstige hellingshoek en voldoende stroombaanlengte te krijgen en met succes. Zwartveendam op de rand van de onvergraven veenkern.

Effectiviteit van aangelegde dammen en kades

 Zwartveendam rondom de onvergraven kern voldoet tot nu toe goed.

Afdammen en dempen van sloten en greppels

In eerste instantie (ca. 1975) zijn boekweitgreppels afgedamd. In 1995 zijn de greppels met schotjes beter afgedicht. In 2006 is er een dam om het onvergraven deel gelegd en het afvoerniveau op het juiste niveau ingesteld.

Overige herstelmaatregelen en effecten daarvan

Instandhoudingsbeheer (terugkerend/blijvend)

Begrazing met hoge dichtheid runderen en schapen als inleidend beheer uitgevoerd, in combinatie met vernatting. Voor instandhoudingsbeheer volstaat een lagere veedichtheid voor het bijhouden van de hergroei van Pijpenstrootje (zie PAS-herstelstrategie voor H7120 -Jansen et al. 2013).

Huidige situatie hoogveenvegetatie (situatie 2013)

INVULLEN

PAS-herstelstrategie voor het gebied

-

PAS-maatregelen

INVULLEN

Contactpersoon/contactgegevens

Piet Ursem, Jans de Vries?